پیشنهاد تاسیس جایزه دوسالانه کتاب حقوق بشر در ایران

به گزارش سایت دفتر مشق به نقل از خبرگذاری کتاب ایران

به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در قم، نشست هم‌اندیشی علمی «بررسی نقش علما و مراکز دینی در قبال رعایت و پیشبرد حقوق انسانی در جوامع اسلامی» در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم برگزار شد و چند تن از استادان حوزه و دانشگاه، دیدگاه‌های خود را در این زمینه اعلام کردند که از جمله این دیدگاه‌ها «برپایی جایزه دوسالانه کتاب حقوق بشری در ایران» بود.

در ابتدای این نشست، مهدی فیروزی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با اشاره به برپایی همایش و نشست‌هایی از سوی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: جایگاه کرامت انسانی در استنباط، مجازات‌های بدنی، حق بر توسعه، حقوق نسل‌های آینده و ... از کارهایی است که در این پژوهشگاه انجام شده، ولی محدود است و باید تعامل بیشتری با کمیسیون ایجاد و از ظرفیت علمی این پژوهشگاه استفاده بیشتری شود.

فیروزی با اشاره به اهمیت وجود عالمان دینی در جامعه گفت: از قدیم، عالمان دینی، پناهگاه مردم بوده‌اند و از آنها تحت عنوان بحث حق‌الناس حمایت می‌کردند و این کار جزء رسالت علما بوده است و باید این ظرفیت بزرگ در حوزه علمیه احیاء شود.

مراکز دینی ما باید رسالت تحقق حقوق بشر را بر عهده بگیرند
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه حوزه باید مسئولیت تاریخی خود را الان ایفا کند، تصریح کرد: امروزه مسئولیت تاریخی حوزه مرتبط با نظام اسلامی است که حقوق بشر یکی از این معضلات به شمار می‌رود که این امر باید در عرصه ملی و بین‌المللی تحقق یابد، لذا مراکز دینی ما باید رسالت تحقق حقوق بشر را بر عهده بگیرند نه اینکه دولت‌ها که ناقضان اصلی حقوق بشر هستند، مطالبه‌گر شوند.

فیروزی در ادامه به تفکیک حمایت حوزه از نظام و مطالبه‌گری حقوق مردم از نظام پرداخت و ادامه داد: وظیفه حوزه حمایت از نظام است ولی این به معنای آن نیست که نباید از نظام مطالبه‌گری حقوق مردم را داشته باشد و در برابر مشکلاتی که برخی مسئولین ایجاد می‌کنند، سکوت کند و باید میان این دو تفکیک قائل شویم.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با تاکید بر ضرورت ورود حوزه‌های علمیه به مباحث حقوق بشری افزود: حوزه و عالمان دینی باید وارد این موضوعات حقوق بشری شوند و کمیسیون حقوق بشر هم می‌تواند نقش مهمی در این زمینه ایفا کند؛ از جمله ارتباط میان حوزه و اداره حقوق بشر وزارت خارجه و بخش حقوقی قوه قضائیه باید منسجم‌تر و بیشتر شود.

وی تصریح کرد: آشنایی طلاب و روحانیت با مباحث حقوق بشری ضروری است، زیرا گاهی اظهارنظرهایی در مسائل می‌شود که نشان می‌دهد برخی اشخاص با ادبیات آن موضوع حقوقی آشنا نیست، ضمن اینکه باید مجمعی متشکل از صاحب‌نظران حوزوی، تشکیل و مسائل مرتبط را رصد کنند.

فیروزی با تاکید بر انجام رسالت تاریخی حقوق بشر، توسط عالمان دینی گفت: درست است که مباحث حقوق بشری گاهی به سیاست‌زدگی مبتلا شده است، ولی برای نظام اسلامی پسندیده نیست که وضعیت حقوق بشر در کشور ما در کنار کشورهایی چون سودان و سومالی مورد ارزیابی قرار گیرد؛ چه کسی باید تعارضات ظاهری حقوق بشر را با فقه مرتفع کند و آیا جایی غیر از حوزه می‌تواند متولی این کار باشد؟

تدوین متون درسی در رابطه با حقوق بشر برای محیط‌های علمی ضروری است
در ادامه این نشست، محمدرضا بیات، مدرس دانشگاه تهران با اشاره به دو دیدگاه موجود در مباحث حقوق بشری گفت: هنوز بحث حقوق بشر در سطح نخبگانی و عمومی لوکس تلقی می‌شود، برخی معتقدند که از متون دینی، حقوق بشر بیرون نمی‌آید و برخی هم معتقدند که ما این حقوق را داریم و نیازی به مباحث دیگران نداریم.

بیات به ضرورت و اهمیت این بحث و پیگیری آن اشاره کرد و افزود: باید این مسئله را جدی بگیریم و حوزه و دانشگاه متولی شوند که این مسئله با جدیت پیگیری شود و افراد ضرورت آن را احساس و درک کنند.

این استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه تاثیر فیلم در نشان دادن حقوق بشر اسلامی، بسیار می‌تواند موثر باشد، تصریح کرد: اگر کسانی بتوانند این دغدغه‌ها را در فیلم‌ها مطرح کنند، بسیار مفید خواهد بود و مطمئناً بازتاب خوب مالی هم برای سازندگان خواهد داشت.

وی ادامه داد: کارهای میدانی نقض حقوق بشر با متون دینی ما متناقض است و باید از سوی حوزه و علما پیگیری شود، همچنین ارائه سخنرانی‌های چالشی و بیان برخی موارد حقوق بشری مبتنی بر مباحث تفسیری و فلسفی در این زمینه لازم و ضروری است.

بیات با بیان اینکه بحث حقوق بشر لوکس نیست و باید جدی گرفته شود، تصریح کرد: گردآوری مدیران گروه‌های مرتبط مانند فقه و حقوق و تفسیر و فلسفه و نشر مقالات علمی در این زمینه هم از دیگر کارهایی است که انجام آنها ضروری است، ضمن اینکه جوایز دوسالانه کتاب حقوق بشری هم می‌تواند در فرهنگسازی در این کار موثر باشد.

بیات تصریح کرد: لازم است که کمیسیون حقوق بشر اسلامی، طرح مجموعه مقالات را بریزد و سرفصل‌ها را تعیین کند و به افراد مختلف پیشنهاد دهند که وارد این کار شوند تا منجر به تالیف کتاب و تدوین متون درسی برای محیط‌های علمی شود.

ورود به مباحث حقوق بشر اگر سیاسی هم باشد، ضروری است
در بخش دیگری از این نشست عباسعلی براتی، عضو هیئت علمی جامعه المصطفی (ص) در سخنانی بیان کرد: اگر مسئله حقوق بشر را کاملاً سیاسی هم تلقی کنیم لازم است از این باب هم که شده، وارد آن شویم، زیرا همانند تسلیحات نظامی است که ایران با مهندسی معکوس توانسته به ساخت پیشرفته‌ترین تجهیزات برسد و به آن افتخار کند لذا عذر و بهانه برای کوتاهی وجود ندارد.

براتی ادامه داد: ما به فقه‌بازی‌های کامپیوتری وارد شده‌ایم ولی کمتر وارد فقه حقوق بشر شده‌ایم، این مسئله ناشی از تلقی اشتباه در سطح نخبگانی و مسئولان اجرایی است و مشکل شناختی و معرفتی در این مسئله وجود دارد.

عضو هیئت علمی جامعه المصطفی (ص) افزود: پیامبر قبل از اینکه مبعوث شود فعال حقوق بشری بوده است و امام علی (ع) مطالبی دارند که بهترین منبع حقوق بشری است، ولی گاهی خودکم‌بینی مانع ورود ما شده، در حالی که ورود به خود همین مباحث جزء حقوق بشری ما هست.