شکاف های جامعه فرانسه عامل شکل گیری اعتراضات است

به گزارش سایت دفتر مشق به نقل از ایرنا

به گزارش روز دوشنبه خبرنگار گروه دانشگاه و آموزش ایرنا، نشست علمی جنبش جلیقه زردها؛ خاستگاه ها و خواسته ها در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران با حضور علی صباغیان و رکسانا نیکنامی اساتید مطالعات منطقه ای این دانشگاه برگزار شد.

** نقش پررنگ روستایی ها و حاشیه نشین ها در جنبش جلیقه زردها

صباغیان در این نشست که توسط انجمن ایرانی مطالعات منطقه ای و همچنین گروه مطالعات منطقه ای دانشگاه تهران برگزار شد با بیان اینکه 6 ماه است که با پدیده ای رو برو هستیم که به عنوان جلیقه زرد ها شناخته می شود گفت: اولین اعتراض عمومی این جنبش 17 نوامبر 2018 شکل گرفت. البته از ماه می 2018 بحث ها و فراخوان هایی در اعتراض به مالیات اعمالی دولت صورت گرفته بود اما حضور عملی در 17 نوامبر بود که تا به امروز هم به مدت شش ماه ادامه داشته است.
وی با اشاره به این که سرزمین فرانسه با جنبش ها و جریانات اعتراضی بیگانه نیست افزود: آمار های دولت فرانسه معترضین را تا 180 هزار نفر هم تخمین زده اند. همچنین اعلام شده که هفتاد درصد جامعه فرانسه از این جنبش حمایت کرده اند.
وی با تاکید بر این امر که طرح پرسش هایی در مورد این اعتراضات می تواند به تحلیل جامع این پدیده کمک کند تصریح کرد: باید به سوالاتی از جمله اینکه، این افراد چه خواسته ای دارند، رهبری این جنبش با چه فردی و یا جریانی است و واکنش دولت فرانسه و افکار عمومی جهان به این اعتراضات چه بوده است توجه کنیم.
صباغیان اظهار کرد: در فرانسه اعتراضات معمولا از سوی اتحادیه های صنفی و یا احزاب رهبری می شوند در حالی که رهبری جنبش جلیقه زردها را هیچکدام از این دو بر عهده ندارند و به نوعی این جنبش بدون رهبر و خود جوش شکل گرفته است.
وی با بیان اینکه این جنبش هنوز به پایان نرسیده است و یک اتفاق می تواند همه تحلیل ها را تغییر دهد بنابراین در حال حاضر تحلیل این پدیده سخت است گفت: بعد از انقلاب فرانسه در فضای سیاسی اصطلاح چپ و راست مطرح شد. جریانی که بر عدالت تاکید داشت تحت عنوان چپ شناخته شد و جریانی که به آزادی تاکید می کرد به عنوان راست قلمداد شد. چپ ها در سال های بعد در قالب سوسیالیست ها به فعالیت خود ادامه دادند و راست ها هم تحت عنوان لیبرال شناخته شدند.
این استاد دانشگاه ادامه داد: بعد از جنگ جهانی دوم ، جمهوری پنجم در فرانسه شکل گرفت. احزاب در این جمهوری از قدرت زیادی برخوردار بودند و دولت ها معمولا از مشارکت سوسیالست ها، راست ها و کمونیست ها شکل می گیرد.
وی افزود: در طول این جمهوری تا شرایط حاضر دولت های سوسیالیستی سیاست ها دولت گرا و دولت رفاهی در پیش گرفته اند و دولت ها راست سیاست های خصوصی سازی را سرلوحه اقدامات خود قرار داده اند و تلاش کرده اند اختیارات دولت را کاهش بدهند که این گرایش در فرانسه منجر به شکل گیری مکتب مقرراتی فرانسه شده است.
استاد مطالعات منطقه ای دانشگاه تهران با بیان اینکه دولت گرایی در جامعه فرانسه در دولت فرانسوا میتران تقویت شد گفت: در چارچوب آموزه های سوسیالیستی قسمت عمده اشتغال فرانسه را بخش دولتی اشغال کرد و دولت باید کسری خود را از طریق مالیات ها تامین می کرد. دو دولت بعدی از میتران به سمت خصوصی سازی رفتند که باعث اعتراضات در فرانسه و ناکامی دولت ها شد.
وی افزود: در نتیجه این سیاست ها مردم فرانسه از چپ و راست بریدند و در سال 2017 به هیچکدام از این دو جریان رای نداند و مکرون که وابسته به هیچکدام از این دو جریان نبود رای آورد. او یک برنامه اصلاحات ارائه کرد که بخشی از آن شامل افزایش مالیات ها بود. یکی از مالیات هایی که افزایش پیدا می کرد مالیات بر سوخت بود. در واقع 85 درصد خودروهای فرانسه از سوخت دیزلی و یا همان گازوئیل استفاده می کنند.
وی با بیان اینکه این سیاست ها منجر به ایجاد شکاف هایی در جامعه فرانسه شده است گفت: جنبش جلیقه زرد ها از مناطق روستایی و حاشیه ای فرانسه شروع شد چرا که تصمیم دولت فرانسه بر این بخش ها تاثیر بیشتری می گذاشت. روستایی ها و حاشیه نشین ها به دلیل نوع کار هایی که به آن مشغول هستند مصرف سوخت بیشتری دارند. از طرف دیگر در آمد شهری ها بیشتر از درآمد روستایی ها است. دلیل آخر این مسئله هم وجود سیستم حمل و نقل عمومی پیشرفته در شهر ها و فقدان آن در روستا ها است که منجر به تحمیل هزینه های بیشتر بر روستایی ها می شود.
استاد مطالعات منطقه ای دانشگاه تهران شکاف دوم را شکاف چپ و راست دانست و افزود: جلیقه زرد ها به هیچ کدام تعلقی ندارند. وقتی بخشی از این افراد به راست های افراطی در انتخابات رای دادند و بخشی هم به سوسالیست ها رای دادند. اما در کل دو سوم این جنبش گرایش به چپ ها دارد.
وی افزود: شکاف سوم شکاف دولت - بازار است. مکرون در سیاست های اصلاحی خود از یک طرف بر دولت تاکید می کند و از طرف دیگر توجه به بازار دارد. این امر که باهم نمی خواند منجر به شکاف در جامعه فرانسه شده است.

** جنبش جلیقه زرد ها حاصل ترس ها و اشتیاق های جامعه فرانسه است

نیکنامی هم در این نشست با بیان اینکه از دیدگاه عصب شناسی اجتماعی می توان جنبش جلیقه زرد ها را تحلیل کرد. گفت: این نوع جنبش اولین باری است که در فرانسه شکل گرفته است اما اولین بار در اروپا نیست و در اسپانیا و ایسلند و برخی کشور های دیگر این نوع اعتراضات وجود داشته است.
وی با تاکید بر این که عنصر اولیه در این جنبش بی اعتمادی است افزود: بی اعتمادی در بستر جامعه شکل می گیرد و اعتماد بین جامعه، بازار و دولت از بین می رود که در فرانسه این اتفاق افتاده است. در واقع واقعیت هایی در جامعه دیده می شود که منجر به بی اعتمادی می شود.
وی ادامه داد: عنصر خود انگیختگی اجتماعی منجر به شکل گیری کنش گری اجتماعی می شود. در واقع در مرحله اول یک اجتماع اعتراضی شکل می گیرد بعد این اجتماع با حس با هم بودن و رفع ترس، تبدیل به جنبش اعتراضی می شود.
نیکنامی افزود: عنصر دوم در شکل گیری جنبش های اعتراضی بی عدالتی است. زمانی که جنبش ها تبدیل به کنش اجتماعی می شوند در آن ها دو احساس برجسته می شود. احساس اول ترس است. ترس از گرانی، توروم، تبعیض که موجب نگرانی در مردم و احساس بی عدالتی در آن ها می شود.
این استاد دانشگاه احساس دوم را احساس اشتیاق دانست و گفت: اشتیاق به این معنا است که مردم همچنان امید دارند که اوضاع را بتوانند با اعتراض خود بهبود ببخشند. در واقع با این اشتیاق هم خشم خود را تخلیه می کنند و هم دولت را وادار به عقب نشینی می کنند.
نیکنامی با بیان اینکه بحران های زیست محیطی عامل افزایش مالیات سوخت بوده افزود: حمایت راست های افراطی باعث به خشونت کشیده شدن این تجمعات شد. جنبش جلیقه زرد ها به دلیل ماهیت و طبقه حاضر در آن متفاوت از جنبش دانشجویی 1968 است و بیشتر شبیه جنبش 1936 در فرانسه است.
این استاد دانشگاه خود ارتباطی توده ای و عدم برنامه ریزی قبلی را از ویژگی های این جنبش دانست و اظهار کرد: هماهنگی در این جنبش مبتنی بر کانال های ارتباطی اجتماعی است که ماهیتی شناختی دارد و یک نوع هماهنگی بین دریافت کننده پیام با ارسال کننده آن وجود دارد.
وی با بیان اینکه بحران اقتصادی در جامعه فرانسه هم در شکل گیری این جنبش اثر گذار بوده و رشد اقصادی فرانسه پایین است گفت: مردم فرانسه و معترضین معتقد هستند که سیاست های اقتصادی مکرون به نفع ثروتمندان است. این تلقی منجر به بحران اجتماعی گسترده و در حال تعمیق شده که مشروعیت سیاسی دولت فرانسه را زیر سوال می برد.
وی با تاکید بر این که جامعه فرانسه ترس های واقعی دارد که موجب نگرانی مردم این جامعه شده است تصریح کرد: مردم فرانسه معتقد هستند که هویت ملی فرانسوی زیر سلطه سبک زندگی آمریکایی قرار گرفته است. از سوی دیگر بعد از بحران اقتصادی احساس می کنند برتری خود را به نفع آلمان در حالت از دست دادن هستند.
وی افزود: شکاف اجتماعی منجر به احساس انزجار دو به دو در جامعه فرانسه شود؛ یعنی پیر از جوان متنفر است، فقیر از ثروتمند منزجر است و همه این ها بحران مشروعیت را افزایش می دهد.
دانام**9487 ** 1200