«سنت شفاهی به مثابه تاریخ» راهی به شناخت سنن ملل باستانی

به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا؛ سنت شفاهی هم به تولید و هم به فرآیند تولید پیام‌های شفاهی دلالت دارد. منظور از تولیدات، پیام‌های شفاهی هستند که براساس پیام های شفاهی قبلی ایجاد یا دستکم مربوط و مرجوع به آفرینش قدیمی تری هستند. فرآیند تولید نیز انتقال چنین پیام های است که بوسیله واژگان در صحبت ها در برهه ای از زمان بیان می شوند تا اینکه این پیام ها نامرئی و ناپدید می گردند. ازاین رو، هر سنت شفاهی معین، با اینکه تعبیر و تفسیری از یک لحظه در گذر زمان است، یک عنصر در فرآیند تکامل سنن گفتاری است که با ارتباطات و مرودات اولیه شروع می شود. ویژگی‌ها و مشخصات هر تعبیر و تفسیری، مطابق با موقعیتی که در همه فرآیند تولید دارد، مختلف است. آنها پیام هستند اما نانوشته؛ حفظ آنها به خاطره های نسل های پی درپی مردم سپرده شده است.
چنین داده‌هایی نه تنها، منابع آشکاری برای تاریخ جوامع شفاهی و اطلاعاتی در مورد گذشته گروه‌های عامی و بی سواد می دهند، بلکه آنها سرچشمه بسیاری از نوشته های قدیمی نیز هستند. سنت های شفاهی بخشی از نقش بازسازی گذشته را دارند. اهمیت این بخش بر اساس زمان و مکان، متغیر و متفاوت است. این بخش مشابه با نقش منابع نوشتاری است، زیرا هر 2 پیام هایی از گذشته به حال حاضر و پیام هایی هستند که عناصر کلیدی در بازسازی تاریخی به شمار می آیند؛ جایی که هیچ نوشتاری وجود ندارد، سنت های شفاهی باید به تنهایی بار بازسازی تاریخی را تحمل کنند. «چیزهای کهن امروزی هستند». بله، سنت های شفاهی اسنادی از حال حاضراند، زیرا در زمان حال نقل می شوند. با این حال، تجسم یک پیام از گذشته هستند. سنت ها را باید همیشه به عنوان انعکاسی از گذشته و حال، در یک کالبد دریافت.
جان وانسینا (2017-1929.م) نویسنده آمریکایی (آفریقایی تبار) «سنت شفاهی به مثابه تاریخ» بر پژوهش در سنت های شفاهی ملل مختلف متمرکز بود. پیش از تألیف این اثر 2 دهه از دوران پژوهش خود را در میان اقوام ابتدایی قاره آفریقا به مطالعه سنن شفاهی آنها سپری کرد و در سنن اعراب پیش از اسلام بسیار تحقیق و مداقه نمود. در این بین تألیفات و مقاله های مختلفی در این زمینه در مجله های معتبر منتشر کرد. ایشان به پیشنهاد بنیاد همبولت آلمان و با تشویق برخی استادان دانشگاه به نگارش اثری در حوزه روش شناسی تاریخی سنن شفاهی ترغیب شد.
وانسینا در این راستا مطالعات خود را به شناخت سنن ملل باستانی دیگر گسترش داد که بتواند اثری فارغ از مکان و زمان معین به تألیف درآورد. در عمل بیشتر سنت ها و مصادیق این کتاب بر مبنای برخورد نویسنده با مردم معاصر است. این از آن جهت اهمیت دارد که وی در اینجا اطلاعات کافی را ارایه می کند که مورخان را قادر می سازد تا قابلیت باورپذیری و اعتبارسنجی بسیاری از سنت ها را بررسی کنند. وی هدف خود را معرفی مجموعه ای از قواعد و قوانین مربوط به شواهد تاریخی به خواننده که بر سنت های شفاهی اعمال می شوند، می داند.
انتشارات مورخان، «سنت شفاهی به مثابه تاریخ» (Oral tradition as history) را با ترجمه فرهاد نام برادرشاد در تابستان امسال در هفت فصل و 291 صفحه منتشر کرد.
پژوهش9370**9131