سایت های اینترنتی یا بازارسازها؛ کدام مقصر هستند

به گزارش سایت دفتر مشق به نقل از ایرنا

به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا؛ اینترنت دیگر فقط محلی برای خواندن مطالب و دانلود برنامه نیست بلکه خرید و فروش کالا در این فضا سبب رونق و توسعه بسیاری از کسب و کارها شده است و اینگونه نیاز مردم را برای به دست آوردن کالای مورد نیاز در کمترین زمان بر آورده می کند.

روال کار در فضای مجازی به این صورت است که فروشندگان کالاهای خود را در سایت های خرید و فروش یا صفحه های کاری خود ثبت و مسوولان سایت با بررسی کالا و نداشتن مغایرت با قوانین تصویب شده آن را تایید می کنند و برای مشتریان نمایش می دهند. خریداران نیز پس از مشاهده و بررسی محصول مورد نظر نسبت به خرید آن اقدام می کنند. در این نوع تجارت الکترونیکی، سایت ها از زمان شروع ثبت سفارش تا پایان معامله بر روند خرید و فروش کالا نظارت دارند.

در ایران نیز مردم از این سبک جدید به واسطه سهولت کار، تنوع انتخاب و صرفه جویی در وقت، راضی هستند و این تارنماهای خرید و فروش طرفداران زیادی هم دارند.

اگرچه کار و زندگی‌ بسیاری از مردم در این سایت ها تأمین می‌شود اما اگر نظارتی بر آنها وجود نداشته باشد می تواند معایب زیادی به بار آورد که مهمترین نمونه آن دامن زدن به بحران قیمت هاست و نمونه مهم آن در هفته گذشته و در ارتباط با بازار خودرو اتفاق افتاد و سایت‌های خرید و فروش اینترنتی به‌عنوان متهم اصلی افزایش التهاب بازار معرفی شدند تا آنجا که این سایت‌ها به حذف قیمت ها در تمامی آگهی‌های مربوط به معامله های خودرو، مسکن و ... اقدام کردند.

هرچند قیمت‌گذاری در انواع بازارها در سایت‌های اینترنتی اقدام جدیدی نیست که ناگهان بازار آنها را دچار آشفتگی کند بلکه در طول سال‌ها با وجود فعالیت این سایت‌ها، این بازار هم شرایط باثباتی را سپری کرده اند. در کشورهای توسعه‌یافته جهان هم این سایت‌ها رقابت شدیدی با یکدیگر دارند و گوی سبقت را از بازار سنتی ربوده‌اند اما بازار خودرو، مسکن و ... در این کشورها دچار دلالی نمی‌شوند.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا در خصوص عملکرد سایت های خرید و فروش کالا و چگونگی نظارت بر این سایت ها با «آلبرت بغزیان» استاد اقتصاد دانشگاه تهران و «صدیقه ببران» استاد دانشگاه، مدیرکل روابط عمومی وزارت نیرو و فعال رسانه به گفت وگو پرداخته است.

-در ادامه متن گفت وگو با «آلبرت بغزیان» استاد اقتصاد را می خوانیم:
**ایرنا: سایت های خرید و فروش کالا تا چه اندازه در التهاب بازار نقش دارند؟
***بغزیان: سایت ها خرید و فروش کالا خودشان معلول وضعیت اقتصادی جامعه هستند؛ یعنی مسایلی مانند تحریم و ارز باعث می شود، بازارسازهایی که در بازار وجود دارند، مانند بازارسازهای مسکن، سکه، خودرو و... با استفاده از توانایی که دارند نرخ جدید را از طریق این سایت ها اعلام می کنند، وگرنه خود سایت ها، بازار ساز نیستند و عین شفافیت عمل می کنند.

**ایرنا: اگر از فعالیت این سایت ها جلوگیری به عمل آید، التهاب بازار گرفته می شود؟
***بغزیان: اگر این سایت ها بسته شود، التهاب بازار و قیمت ها کاهش پیدا نمی کند زیرا بازارسازها باعث این التهاب در اقتصاد کشور شده اند. بنابراین باید این افراد شناسایی شوند. برای نمونه در بخش مسکن سلطان هایی وجود دارند که لیدر این بخش هستند، آنها با تغییر قیمت یک واحدی آپارتمان در یک برج، باعث می شوند که قیمت مسکن به صورت آبشاری تا پایین تحت تاثیر قرار گیرد و این تغییر قیمت به همه واحدهای آن برج منتقل می شود. با توجه به این شرایط مردم هر وقت ببینند، قیمت خانه بالا رفته است، قیمت خانه خود را متناسب با آن نرخ بالا می برند و این باعث دامن زدن به افزایش قیمت ها می شود. بنابراین سایت های خرید و فروش کالا یک ابزار هستند و باید مانند صرافی ها باز باشند زیرا با اعلام قیمت ها شفاف سازی می کنند.

**ایرنا: این افراد را چگونه می توان شناسایی کرد؟
***بغزیان: این افراد به راحتی وارد اقتصاد می شوند و به بهانه های مختلف نرخ ها را تغییر می دهند. در همه بازارها هم به صورت آشکار حضور دارند و پنهان نیستند. شناسایی آنها بستگی به اراده دولت و سازمان نظارتی دارد. دشمنان کشور برای اینکه اوضاع اقتصادی را وخیم تر و نارضایتی ها را بیشتر کنند وارد این حوزه شده اند. بنابراین این افراد را باید شناسایی کرد وگرنه با بستن سایت ها هیچ تغییری پیش نمی آید، چون افرادی که در بازار، بازار سازی می کنند، از راه های دیگر این کار را انجام می دهند و این اقدام جوابگو نیست.

باید سازمان نظارتی، امنیتی و اطلاعاتی ورود پیدا کند تا بازارسازها و افرادی که نرخ ها را اعلام می کنند شناسایی شوند و بدانیم که این نرخ گذاری ها اصلاً از کجا شروع می شود. برای نمونه ممکن است در بخش خودرو چند نمایشگاه بزرگ به التهاب بازار دامن بزنند و قیمت ها را بالا ببرند. همچنین در بخش مسکن دولت می تواند با بستن مالیات بر عایدی مسکن و ابزارهای مشابه از سوءاستفاده ها و افزایش قیمت ها جلوگیری کند.

- در ادامه به مرور دیدگاه «صدیقه ببران» استاد دانشگاه، مدیرکل روابط عمومی وزارت نیرو و فعال رسانه می پردازیم:
**ایرنا: نقش سایت های اینترنتی در خرید و فروش کالا را چگونه ارزیابی می کنید؟
***ببران: اکنون جهان به علت انقلاب اطلاعاتی سرعت بسیار ویژه ای به خود گرفته و اینترنت باعث شده است، حوزه تجارت هم تبدیل به تجارت الکترونیک شود که این کار مهمی است و برای پیشرفت کشورها اهمیت دارد. پس حضور حوزه تجارت الکترونیک در تمام دنیا متد اول است و ایران از آن مستثنی نیست چون این سایت ها کارایی بسیار بالایی دارند.

بنابراین ایران باید به این حوزه ورود پیدا کند و در جهت توسعه تجارت الکترونیک گام های اساسی بردارد. اگرچه تنها مشکلی که این سایت ها دارند این موضوع به شمار می رود که در بسیاری از مواقع مشتریان آن چیزی که واقعی است و مطلب اصلی را دریافت نمی کنند و در برخی موارد با افراد کلاهبرداری مواجه می شوند که این ضعف در عملکرد را باید با نظارت و قوانین لازم حل کرد.

**ایرنا: ورود به عرصه کسب و کارهای مجازی چگونه باید انجام شود؟
***ببران: چگونگی ورود به حوزه تجارت الکترونیک خیلی مهم است. باید سایت های متعددی که وارد این عرصه می شوند، فعالیتی شفاف داشته باشند و تحت نظارت قرار بگیرند. گویا در ایران بخش هایی از وزارت صنعت، معدن و تجارت(صمت) پیگیر این ماجرا هستند و به عنوان کسب و کار الکترونیک روی آن کار می کنند.

همچنین پلیس فتا بر روی بخش قاچاق کالا و ارز نظارت دارد اما این اقدام ها زمانی کفایت می کند که اصولی باشند مانند سایت هایی که در کشورهای جهان فعالیت دارند و بر روی آنها نظارت می شود، مانند سایت «آمازون» که یکی از بالاترین میزان های فروش را دارد.

بنابراین نظارت بر روی سایت هابه منظور توسعه کشورها بسیار مهم است تا تجارت در حوزه تجارت الکترونیک فعال شود. همچنین افرادی که در این سایت ها کار می کنند باید از سواد رسانه ای بالایی برخوردار باشند تا از نشر هرگونه مطلب کذب و نادرست جلوگیری شود.

**ایرنا: خرید و فروش در سایت چگونه انجام می شود و چه ویژگی دارند؟
***ببران: سایت های خرید و فروش کالا هم مانند آگهی روزنامه می مانند روزنامه ها به شکل حقیقی اند اما این سایت ها به شکل مجازی هستند و قیمت کالاهای گوناگون را در سایت می زنند. در واقع آگهی به این منظور انجام می شود که فردی که می خواهد خرید کند، مبلغ آن کالا را در سایت های مختلف چک و با هم مقایسه می کند و سپس خرید را انجام می دهد. پس مهم ترین ویژگی این سایت ها درج قیمت کالاست اما در هفته گذشته این سایت ها در خصوص درج قیمت بعضی از کالاها با مشکل مواجه شدند و مسوولان برای جلوگیری از بحران قیمت ها در بعضی موارد خاص مثل قیمت ارز و خودرو که الان دچار نوسان های بحرانی شده، تشخیص داده اند که این قیمت ها فعلاً درج نشوند.

**ایرنا: این نوسان قیمت ناشی از چیست و سایت ها چه نقشی در آن دارند؟
***بحران: در واقع ما اکنون درگیر بحران قیمت های متعدد هستیم و سیستم اقتصادی کشور در این حوزه مشکل دارد. این مشکل اقتصادی عمومی بوده است و باید از بُعد ساختار اقتصادی کنترل شود که تا حد ممکن تورم را افزایش ندهیم و دروغ پراکنی نشود. بنابراین باید قیمت های واقعی کالا را به مردم بگویم وگرنه با اعلام نکردن قیمت ها تنها صورت مساله پاک می شود. از این رو ما نمی توانیم بگوییم سایت هایی مانند دیوار، شیپور و ... موجب بحران قیمت ها شده زیرا ساختارهای معیوب اقتصادی در حوزه بازار و قیمت ها سبب بحران قیمت ها شده اند. البته باید به نحوه آگاهی های سایت های خرید و فروش کالا نیز نظارت وجود داشته باشد.

**ایرنا: قانون مشخصی درباره ساز و کار فعالیت سایت های خرید و فروش کالا وجود دارد؟
***ببران: برای سایت های خرید و فروش کالا قوانین مشخص و نوشته شده وجود دارد اما چگونگی اجرای آن با مشکلاتی مواجه است و نظارت آنچنانی وجود ندارد. بنابراین نظارت مطلوب و درست نیست و حتی در حوزه حقیقی هم مشکل مشاهده می شود. برای نمونه قیمت یک کالا در حوزه حقیقی از یک مغازه به مغازه دیگر بسیار زیاد است زیرا در واقع نظارتی وجود ندارد.

**ایرنا: این نظارت در زمینه سایت های خرید و فروش کالا چگونه است؟
***ببران: نظارت بر سایت های خرید و فروش کالا بسیار ضعیف است زیرا در مواقع بسیاری مشاهده می شود که خریداران از کالای خریداری شده ناراضی هستند چراکه کالای واقعی دیده نمی شود و کالایی که به آنها داده شده است با ویژگی های که برای آن نوشته اند، مطابقتی ندارد. باید دانست وقتی که نظام اقتصادی با مشکل مواجه می شود و حتی بحث پولشویی به میان می آید و ممکن است از همه ابزارها برای فساد استفاده شود، نظارت باید بیش از پیش شود.

**ایرنا: برای ساماندهی بازارهای ثانویه و سایت های خرید و فروش کالا چه باید کرد؟
***ببران: بهترین راهکار این است که این سایت ها از قوانین پیروی کنند؛ یعنی با استفاده از سیستم های قانونی و به صورت مجاز فعالیت داشته باشند. از این رو باید سایت های غیر مجاز در این حوزه ها بسته شوند و وزارت صمت باید قوانین درست، تسهیل گر و دقیق برای سایت های خرید و فروش کالا بگذارد تا از این طریق جلوی فسادهای اقتصادی در آن حوزه گرفته شود.

پژوهشم**ف.ج**9370**2002**9131