همه حاشیه‌های نمایشگاه نقاشی تهمینه میلانی؛ کپی یا اصل؟

عصر ایران ؛ نهال موسوی - نمایشگاه نقاشی تهمینه میلانی(فیلم‌ساز) با عنوان «فیلم‌هایی که نساختم» از همان آغاز برگزاری جمعه( 16 شهریور)، با واکنش‌ و حواشی زیادی روبه‌رو شد.

در ابتدا اعتراضاتی بر سینماگر بودن میلانی شکل گرفت و حرف‌هایی گفته می‌شد مبنی بر اینکه فضای گالری‌ها را نباید با شهرت و ارتباطات اشغال کرد. عده‌ای که خود را دانشجوی رشته هنر می‌نامیدند روز افتتاحیه در گالری ایوان (محل برگزاری نمایشگاه میلانی) حضور پیدا کردند و خواهان لغو نمایشگاه شدند.

عده‌ای از هنرمندان عرصه تجسمی نقاشی‌های میلانی را ضعیف و کپی‌ شده برشمردند از آثار «جنی میلیهوف» هنرمند روسی ساکن سرزمین‌های اشغالی که در حوزه طراحی کتاب کودک و کارت پستال فعال است و برخی آثار «آمادئو مودیلیانی» نقاش مشهور ایتالیایی.

آنها همچنین به قیمت‌گذاری‌ بالای این نمایشگاه اشاره و ابراز کردند که 20 میلیون تومان قیمت مناسب چنین آثاری نیست. «جنی میلیهوف» در استوری حساب کاربری‌اش در اینستاگرام به این موضوع واکنش نشان داده و نوشت: «یک فرد مشهور تصویر مرا کپی کرده و فروخته است!»

تهمینه میلانی پس از این در صفحه اینستاگرامش نوشت: «من الان رفتم در صفحه خانم jenny meilihove و این تصویرو دیدم و متوجه شباهت نقاشی خودم با کار ایشان شدم. از این بابت قلبا متأسفم. این تابلو را از نمایشگاه خارج و‌ صدمه ی وارد شده را جبران می کنم. حقیقتا نمی دانستم این تصویر که احتمالا روی یک‌کارت پستال برایم ارسال شده در ناخودآگاهم نقش بسته است. ایشان را تا دیشب نمی شناختم و‌ حتما از ایشان هم عذرخواهی خواهم کرد.»


سعید فلاح‌فر کارشناس و منتقد هنری خطاب به تهمینه میلانی، چندین سوال مطرح می‌کند: خانم میلانی عزیز، من هم مثل همه شما اهالی سینما حق دارم دوربین فیلمبرداری گوشی‌ام را روشن کنم و فیلم بسازم. هیچکس هم حق ندارد جلوی کارم را بگیرد، اما آیا حق دارم با سلیقه مخاطب بازی کنم؟ آیا اجازه دارم با رابطه و استفاده از نام و شهرت و پارتی، بهترین فصل اکران سینما را اشغال کنم؟ آیا اجازه دارم از ناآگاهی مخاطب برای دزدیدن مخاطب شما استفاده کنم؟ آیا اجازه دارم از اطمینان مردم به دانش و سلیقه خودم سوءاستفاده کنم؟

وی همچنین خطاب به مدیر گالری ایوان (حوری قدیمی) که میزبان نمایشگاه نقاشی های تهمینه میلانی شده است، تاکید می کند: آیا این روند و انتخاب، سطح سواد شما از نقاشی است یا مسحور شهرت و پول شده اید؟ شما از معافیت‌های مالیاتی در فعالیت‌های فرهنگی، برای اینچنین نمایشگاه هایی استفاده می‌کنید؟ این توهین به مخاطبی نیست که به اعتماد انتخاب و حرفه شما به گالری می‌آید؟ آیا این فروش فرهنگ عمومی در ازای سودجویی و رونق افتتاحیه نیست؟

بعد از بالا گرفتن حواشی‌های ناشی از این اتفاقات که پیکان بسیاری از انتقادها به طرف گالری ایوان بود، مدیر گالری ایوان بعد از 2 روز ناچار به توضیح شد و طی بیانیه‌ای اعلام کرد: « تهمینه میلانی سال گذشته یک نمایشگاه عکس در گالری «آریانا» داشت که با استقبال خوبی نیز روبه‌رو شد. به‌ همین دلیل می‌خواستیم اولین گالری باشیم که از آثار ایشان در حوزه نقاشی حمایت می‌کنیم. در ابتدا از کپی بودن کارها آگاهی نداشتیم. در دو روز برگزاری نمایشگاه، عده زیادی از هنرمندان و اساتید واکنش‌های منفی نسبت به نقاشی‌های خانم میلانی داشتند.


امروز مستنداتی مبنی بر صحت کپی بودن نقاشی‌های میلانی به‌ دستمان رسید. به‌ همین دلیل نیز تصمیم گرفتم نمایشگاه را لغو کنم. [...] خانم میلانی از من خواستند که نمایشگاه را لغو نکنم. اما من باید منافع گالری و حرفه خودم را حفظ کنم.»

«افشین پرورش» ـ عکاس ـ از جمله معترضان به نمایشگاه تهمیه میلانی بود در صفحه اینستاگرامش نوشت : «در پی اعتراض گسترده‌ی هنرمندان، دانشجویان، اساتید و کارشناسان تجسمی، «گالری ایوان» به نمایش تولیدات «تهمینه میلانی» خاتمه داد.

[...] فضای گالری‌ها حق هنرمندان است و هیچ فرد بی‌صلاحیتی حق این را ندارد که به واسطه ارتباطات خاص، سرمایه، شهرت و ... فضای آنها را اشغال کند. موفقیت در این رویداد خاص نشان داد که می‌شود با اتحاد و همبستگی و پیگیری مداوم، تاثیرگذار بود و جامعه تجسمی را از فساد و سقوط نجات داد.»

در مرحله آخر حالا تهمینه میلانی از «مدیر گالری ایوان و سایر اشخاص مسبب حاشیه‌های اخیر» به دلیل تعطیلی غیرقانونی نمایشگاه در دادسرای عمومی انقلاب شکایت کرد.

عبدالمجید وزیری - وکیل تهمینه میلانی - ضمن تایید ثبت شکایت علیه مسؤول گالری، اعلام کرد که از کلیه افرادی که با استفاده از هر حربه‌ای قصد برهم زدن نمایشگاه و همچنین درصدد تضعیف هنر و هنرمند ایرانی به قصد تخریب شخصیت موکل در رسانه‌های داخلی و خارجی همچنین فضای مجازی و اقدام به نشر اکاذیب کرده‌اند با ارائه مستندات و دلایل قانونی در محاکم ذی‌صلاح طرح دعوی کرده‌ام تا برخورد در خور و شایسته اعمال مرتکبین با آنها صورت گیرد.


بزرگمهر حسین‌پور در گفتگو با دیباچه بیان می‌کند: در واقع خانم میلانی آزاد بود که نمایشگاه نقاشی برگزار کند و این امری رایج در دنیا است. ‎نگاه دوم این است که، نسخه برداری خانم میلانی از آثار غیر مشهور، قابل دفاع کردن نیست و راهی که برای دفاع از خود در پیش گرفته اشتباه و باعث می شود منتقدین راحت تر و بی پرواتر از وی انتقاد کنند.

[...] ‎آشنازدایی کردن با آثار معروف یک تکنیک در عرصه هنری است، مثلا مارسل دوشان و سالوادور دالى هر دو آثار تصویرى معروف خود را با تغییر در تابلوى مونالیزا خلق کردند، یا با اثر شام آخر بسیار شوخی گشت و شوخی هنرمندان با آثار معروف یک امر رایج است، اما ما نمی توانیم آثاری که معروف نیست را کپی و بگوییم قصدمان همان آشنا زدایی بوده است. راه دیگر ذکر منبع در پایین اثر است البته با کسب اجازه کتبى از صاحب اصلى اثر و پرداخت مبلغ کپى رایت توافقی، که از این امر هم زیاد استفاده می شود.

بعد از تمام این کش و قوس‌ها آنچه حائز اهمیت است اینست که در دنیای امروز به مدد ارتباطات گسترده و آگاهی از اتفاقات سراسر دنیا، دیگر جایی برای پنهان‌کاری و یا فریب دادن مخاطب باقی نمانده است و با توجه به شبکه‌های اجتماعی در کمترین زمان ممکن هر موضوعی می تواند در تمام جهان رصد شود و مورد نقد و بررسی قرار گیرد.


انتقاد اول متوجه گالری ایوان و مدیریت آن است، کسی که بعنوان گالری دار فعالیت می کند حداقل شرط لازم شناخت از حرفه‌ی گالری داری، ساختار تصویر و تاریخ هنر است و برای پذیرش فرد متقاضی نمایشگاه، باید سابقه‌ی کاری و فکری متقاضی را مورد بررسی دقیق قرار دهد. جالب اینجاست که این تابلوها، تاریخ هم ندارند.

مسئولان گالری معترفند که شهرت و اعتبار خانم میلانی دلیل اصلی تخصیص وقت برای نمایش بوده، نه پورتفولیو و سابقه ی او در عرصه ی تجسمی و ارزش کیفی و هنری نقاشیها. البته این رویه غلط در بسیاری گالریهای تهران اعمال می شود.

انتقاد دوم به تهمینه میلانی و واکنش‌های او به این ماجراست هر چه زمان بیشتر سپری شد و استدلال‌های ایشان را شنیدیم فقط عذر بدتر از گناه بود، برخورد تهمینه میلانی مصداق بارز برخوردهای مربوط به دهه 60 و 70 است که زمینه اطلاع رسانی و آگاهی‌یابی محدود به چند روزنامه و مجله بود و عمدتا تا از موضوعی خبردار می شدیم و صحت و سقم آن را می فهمیدیم زمان زیادی سپری می شد و عملا دیگر آبها از آسیاب افتاده و کسی به یاد نمی‌آورد که اصل موضوع چه بوده است.

هر کسی آزاد است در هر رشته هنری و یا هر شغلی فعالیت داشته باشد اما از راه درست و سالم.