لایحه حمایت از حقوق مالکیت ادبی و هنری هنوز کامل نیست

وی افزود: اولین اشکال مهم این است که لایحه موجود دست خوش تغییرات زیاد نسبت به متن اولیه شده است. از آنجایی که مراکز تصمیم‌گیری متعدد هستند و کسانی که در این لایحه اعمال نظر کرده‌اند متفاوت و زیاد بوده‌اند نظرات و دیدگاه‌های زیادی در آن لحاظ شده است. لایحه اولیه را وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با کمک عده‌ای از حقوقدانان تهیه نموده، بنابراین در کمیسیون‌های دولت تغییرات اساسی پیدا کرده است.
 

حسینی‌نیک با بیان اینکه نخستین متن لایحه توسط شورای عالی اطلاع‌رسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی منتشر شد گفت: پس از آن بررسی‌ها در وزارت ارشاد ادامه یافت و در سال‌های ۸۹ تا ۹۱ مسئولیت شورای حمایت از حقوق تالیف و نشر را داشتم که از طرف معاونت فرهنگی ارشاد، لایحه را در ۳۹ جلسه مورد نقدوبررسی قرار دادیم.
 

این پژوهشگر حقوق مالکیت فکری همچنین به تغییر دولت و اعمال نظرات جدید در این پروسه اشاره کرد و یادآور شد: من در آخرین جلسه کمیسیون اصلی لوایح دولت در دولت یازدهم حضور داشتم و در آن جلسه هم تغییر مهمی در لایحه ایجاد شد و اکنون که لایحه در مجلس قرار دارد کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس نیز بحث‌هایی روی لایحه انجام داده و کارگروه جدیدی ساخته که این کارگروه طی یکی دو سال گذشته لایحه را حدود 20 درصد تغییر داده است.

ورود به جزئیات در شأن قانون‌گذار نیست

حسینی‌نیک همچنین درباره جزئی‌نگری در برخی از مواد لایحه نیز گفت: نکته دیگر این است که در این لایحه در موارد متعددی جزئی‌نگری شده و قانون‌گذار در مواد مختلف وارد جزییات شده‌است. مثل مبحث قراردادهای نشر. این در شان قانون‌گذار نیست که وارد جزئیات قراردادهای خصوصی شود. 
 

وی ادامه داد:‌ زمانی که قانون‌گذار یک ماده قانونی تصویب می‌کند نمی‌توان بر خلاف آن کاری انجام داد و ورود به جزئیات موجب ایجاد الزامات و محدودیت هایی می‌شود که پدیدآورنده یا ناشر یا کارگردان... دستشان بسته می‌شود و نمی‌توانند بر خلاف آن توافق داشته باشند.

حسینی‌نیک همچنین درباره برخی از مواد دارای اشکال در لایحه حمایت از مالکیت ادبی و ادبی، توضیح داد: موضوع دیگر این که برخی از مواردی که در لایحه مطرح شده هیچ کارایی در عالم خارج و واقع ندارد، به عنوان مثال بخشی به موضوع گمرک مرتبط است در حالی که در شرایط موجود نمی توان مصداقی برای مواد این مبحث پیدا کرد.

به گفته وی، برخی از بخش‌های لایحه هیچ کارایی برای حوزه داخلی ندارند، در قانون سال 1348 قانون‌گذار به این موضوعات دقت کافی کرده اما در لایحه جدید به حساسیت‌های قانون سال ۴۸ توجه نشده است، حسن قانون‌های سال ۴۸ و ۵۲ در این است که قانون‌گذار دست بالا را نسبت به آثار خارجی دارد و می‌گوید اگر می‌خواهید از آثار خارجی در ایران حمایت شود باید برای اولین‌بار یا همزمان در ایران منتشر شود اما لایحه جدید الان خیلی دست پائین و ملتمسانه است. این دیدگاه و موضع قابل دفاع نیست.

 

حسینی‌نیک همچنین درباره برخی از تعهدات لایحه حمایت از حقوق مالکیت ادبی و هنری گفت: اشکال دیگر این است که ما در حالی که هنوز عضو کنوانسیون برن نشده‌ایم و تصمیمی هم برای این موضوع اتخاذ نشده، لایحه پیشاپیش تعهداتی را ایجاد کرده است.
 

وی ادامه داد: اول باید وضعیت الحاق به کنوانسیون برن مشخص شود و بعد از آن، لایحه با اصلاحاتی تصویب شود.

حسینی‌نیک با بیان اینکه با توجه به شرایط موجود حرکت در این مسیر نادرست است، عنوان کرد: تصویب این لایحه نتیجه ای جز ایجاد تعهد برای اتباع ایرانی و محروم کردن جامعه ایرانی از منابع علمی خارجی ندارد.

مخالفت مخاطبان لایحه 

وی یادآور شد:‌ مخاطبان این لایحه اعم از سینماگران، ناشران، مترجمان و فعالان فضای مجازی همگی با این لایحه مخالفت کرده‌اند و مکاتباتی در طول تدوین لایحه انجام دادند و موارد اعتراضی خود را بیان کردند. همین که مخاطبان با آن موافقت ندارند یک اشکال مهم است و معتقدم زمانی که آن‌ها ناراضی باشند، لایحه دارای جامعیت لازم نیست.

حسینی‌نیک با بیان اینکه در مجموع تصویب این لایحه را با توجه به وضع موجود به صلاح علمی و فرهنگی و هنری کشور نمی‌دانم، گفت: به نظر من وضع موجود لایحه قابلیت تبدیل شدن به قانون را ندارد و پیشنهاد می‌کنم فعلا قوانین موجود اصلاح شود تا زمانی که تکلیف پیوستن ایران به کنوانسیون برن مشخص شود زیرا نوآوری‌های لایحه می‌تواند به قوانین موجود الحاق یا مورد اصلاح قرار گیرد.