خراسان جنوبی و «کودکی نوپا» به نام کتاب کودک

به گزارش سایت دفتر مشق به نقل از خبرگذاری کتاب ایران

خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در خراسان جنوبی - زهرا قاسمی: پایه‌ریزی برای رشد فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جامعه از دوران کودکی آغاز می‌شود و در این میان، تولید منابعی متناسب با این گروه سنی از مخاطبان، نقش موثری در این رشد دارد؛ در استان خراسان جنوبی، اما انتشار کتاب برای مخاطبان کودک و نوجوان، چندان پُررنگ و غنی نیست و تعداد فعالان این عرصه هم چشمگیر نبوده و شاید به تعداد انگشتان دو دست هم نرسد و می‌توان گفت ادبیات کودک و نوجوان در این دیار، هنوز دوران کودکی را می‌گذراند و به بلوغ نرسیده است.

در حالی که نوع کار برای کودکان برخلاف انتظار، سخت‌تر از تولید برای بزرگسالان است، دلایل مختلفی برای عقب ماندن ادبیات کودک و نوجوان در خراسان جنوبی مطرح می‌شود که شاید دوری از مرکز و نبود ارتباط و آموزش از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی رشد این «کودک نوپا» باشد. فاطمه حسینی‌فر، نویسنده و شاعر کودک و نوجوان در استان خراسان جنوبی در این باره به خبرنگار ایبنا گفت: تصویرگری کتاب‌های کودک در استان آنطور که باید باشد، نیست و مشکلاتی در این زمینه وجود دارد. تصویرگران کودک در منطقه یا خوب شناسانده نشده‌اند یا در دسترس نیستند. طراحان کتاب‌های کودک شاید از نظر حرفه‌ای و گرافیکی قوی باشند اما در قصه کودک باید آن را لمس و احساس کنند و بفهمند ولی بیشتر وارد طراحی فانتزی می‌شوند در حالی که خیلی وقت‌ها قصه کودک نباید زیاد فانتزی باشد.
 
به نظر وی، هر چند حالا خیلی‌ها در استان خراسان جنوبی در این حوزه قلم می‌زنند اما هنوز از نظر کیفیت و کار حرفه‌ای با سطح کشوری فاصله است و باید در این زمینه خیلی کار شود.

این نویسنده تاکید کرد: نوشتن برای بزرگسالان شاید آسان‌تر باشد زیرا هر فردی دنیا را از دریچه نگاه خود می‌بیند اما نوشتن برای کودکان، باید از زاویه دید او باشد، شاید خیلی از مسائل برای بزرگسالان بی‌اهمیت باشد اما در مورد کودک و نوجوان اینطور نیست و به قول معروف «چون که با کودک سر و کارت فتاد/ هم زبان کودکی باید گشاد».

لزوم تعامل بیشتر نویسندگان خراسان جنوبی با نویسندگان سایر نقاط کشور
فاطمه حسینی‌فر گفت: این در حالی است که استان خراسان جنوبی هنوز با متوسط نویسندگان کشور فاصله دارد زیرا کمتر به این بخش پرداخته می‌شود. یک مشکل در این زمینه، فاصله و دوری از مرکز است که البته حالا برگزاری کارگاه‌های «دو پنجره» به ارتقای مهارت نویسندگان استان کمک می‌کند.

این نویسنده کودک و نوجوان تاثیر مسائل مادی و درآمدزایی در کم بودن تالیفات در حوزه ادبیات کودک و نوجوان را در استان خراسان جنوبی مورد تایید و تاکید قرار داد و اضافه کرد: قطع به یقین هر چه توانمندی‌ها بیشتر باشد، امکان مطالعه، سرمایه‌گذاری بهتر و تولید بیشتر فراهم می‌شود هر چند که برای نوشتن و شعر گفتن بدون امکانات هم می‌توان کار کرد اما شرایط سخت‌تر می‌شود.

به نظر این نویسنده و شاعر کودک و نوجوان برای تحول در ادبیات این حوزه در استان، باید تعامل و ارتباط فعالان منطقه با کشور افزایش یابد.

فاطمه حسینی‌فر گریزی هم به حوزه چاپ و نشر کتاب کودک زد و توضیح داد: شاید انتشاراتی حرفه‌ای برای چاپ اثر در منطقه وجود داشته باشد اما در توزیع مشکل دارد و کتابی که فقط در استان توزیع شود، نتیجه زیادی ندارد. انتشاراتی‌های استان در کشور چندان شناخته شده نیستند و فروش زیادی هم ندارند؛ در حالی که باید آن قدر قوی باشند و با همکاران خود در استان‌های دیگر ارتباط داشته باشند که به سرعت اثر را منتشر و توزیع کنند نه اینکه اثر با چاپ خوب روی دست ناشر و نویسنده بماند و در حد استان هم دیده نشود.

تعداد نویسندگان فعال حوزه کودک در خراسان جنوبی به انگشتان یک دست هم نمی‌رسد
عبدالرضا صمدی که سال‌ها در این حوزه کار کرده و در شعر و قصه کودک و نوجوان هم دستی بر آتش دارد، افزود: ادبیات کودک و نوجوان در خراسان جنوبی به عنوان یک شاخه مستقل شناخته نمی‌شود و برای آن اهمیت قائل نمی‌شوند در حالی که آموزش و توسعه در هر زمینه، از کودکی پایه‌گذاری می‌شود با این وجود در استان تعداد فعالان این بخش کم است و قابل قبول نیست درحالی که در حوزه بزرگسالان همه نوع فعالیت می‌شود.

این کارشناس ادبیات کودک و نوجوان نقش درآمدی و اقتصادی کار در این حوزه را مورد تایید قرار داد و گفت: هدف از تولید هر اثر منفعت است اما درآمد کار برای کودک و نوجوان چندان نیست از طرفی هزینه‌های این کار بیشتر از تولید اثر برای بزرگسالان است چون طراحی، نقاشی و چاپ دارد.

عبدالرضا صمدی تولیدات در بخش کودک و نوجوان در استان را بسیار کم می‌داند و اظهار می‌کند: حتی مجله کودک نداریم و حمایت‌ها خیلی مطلوب نیست. کارگاه‌ها و آموزش‌ها، دعوت از فعالان کشوری و... در استان باید شدت گیرد تا تحولی در ادبیات این حوزه ایجاد شود.

آمار انتشار

ظرافت در تولید کار کودک و نوجوان، بالا بودن هزینه تولید، بازاریابی و فروش پس از تولید و... در بی‌رغبتی برای تولید ادبی در حوزه کودک و نوجوان موثر است.

کتاب کودک در استان از انگشتان یک دست کمتر است
محمود رمضانی معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان جنوبی هم با اشاره به آمار پایین انتشار کتاب کودک و نوجوان در سال گذشته و امسال که به گفته او کمتر از انگشتان یک دست است، کم توجهی در این حوزه را تایید کرد و به خبرنگار ایبنا گفت: امسال تنها 4 کتاب و سال گذشته هم فقط 2 کتاب کودک در استان چاپ شده است.

وی افزود: شاید در این زمینه خیلی احساس نیاز نشده است در حالی که سال قبل جشنواره شعر کودک و نوجوان رضوی در خراسان جنوبی برگزار شد و استقبال داوطلبان این استان از دیگر استان‌ها بیشتر بود.
 
معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان ظرافت در تولید کار کودک و نوجوان، بالا بودن هزینه تولید، بازاریابی و فروش پس از تولید و غیره را در بی‌رغبتی برای تولید ادبی در این حوزه موثر دانست و ادامه داد: حمایت‌ها هم کم است و بیشتر، کانون پرورش فکری و فرهنگ و ارشاد اسلامی در این زمینه کار می‌کند. امسال هم 1300 جلد از چهار عنوان کتاب کودک چاپ شده در استان، خریداری شد.

محمود رمضانی گفت: برای معرفی و شناساندن نویسندگان منطقه، کتاب‌های خریداری شده به همه نقاط استان و کشور ارسال می‌شود. درخواست و تقاضا برای کتاب‌هایی با محتوای استانی از طرف مهدکودک‌ها، دبستان‌ها و پیش‌دبستانی‌ها دریافت می‌شود اما به دلیل نبود محتوا از استان‌های دیگر تامین می‌شود.

برای کودکان و نوجوانان نوشته نمی‌شود
کارشناس مسئول امور فرهنگی هنری و  آفرینش‌های ادبی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان خراسان جنوبی هم در این باره به خبرنگار ایبنا گفت: شاید نوشتن برای کودک و بزرگسال از نظر برخی افراد، چندان فرقی با هم نداشته باشد اما کتاب کودک و نوجوان باید به گونه‌ای نوشته شود که برای این قشر قابل فهم و درک باشد.
  فاطمه آدینی دغدغه‌مندی خانواده‌ها برای خرید کتاب و مطالعه را در افزایش انگیزه آن‌ها، رشد و شناسایی و پرورش استعدادهای فرزندان موثر خواند و تاکید کرد: خانواده‌ها اگر به سمت ادبیات کودک و نوجوان، هدایت و برای فرزندان و این بخش اهمیت قائل شوند، فعالیت در ادبیات کودک و نوجوان را پایه گذاری می‌کنند.

وی خرسند است که هر چند کانون پرورش فکری در زمینه ادبیات کودک و نوجوان فعالیت می‌کند اما برخی دستگاه‌های دیگر هم به موضوع ورود کرده‌اند با این وجود کانون به عنوان یک نهاد تخصصی با برگزاری کارگاه‌های آموزشی، دعوت از نویسندگان و شاعران مطرح کشور و تبادل افکار بین استعدادهای موجود در اعضای کانون برای رشد و پرورش فعالان حوزه ادبیات کودک و نوجوان تلاش می‌کند اما توصیه شاعران و نویسندگان کشور به اعضا این است که برای شاعر و نویسنده شدن فقط باید کتاب بخوانید و کتاب بخوانید.