تمدن کهن ایران؛ خالق جشنواره نوروزی

به گزارش سایت دفتر مشق به نقل از ایرنا

به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا؛ نوروز، نوید آغاز بهار طبیعت را سر می دهد تا همگان در این رستاخیز دوباره، نظاره گر قدرت لایزال الهی باشند. آنگاه که خورشید جهان افروز، تلالوهای جانبخش خویش را بر تن مرده زمین می پراکند و زمینیان را غرق شادی از شروع فصلی نوین از زندگی می کند.

ایرانیان نخستین روز از سال خورشیدی را همزمان با آغاز بهار به شکرانه نعمت های بیکران پروردگار جشن می گیرند و با شور و نشاطی وصف ناپذیر به پیشواز زیبایی های چشم نواز طبیعت می روند. آیین نوروز، ریشه در فرهنگ و باورهای کهن این مرز وبوم دارد. ایرانیان باستان معتقد بودند که عید نوروز زمانی است که سرنوشت جهانیان در سال جدید، مشخص می شود و می گفتند که در این روز زرتشت با خدا گفت وگویی پنهانی دارد و بدین ترتیب نیکبختی‌ها برای مردمان زمین، تقسیم خواهد شد و از این رو آن را روز امید می نامیدند.

اهمیت و جایگاه این آیین باستانی در فرهنگ ایران، سبب شد تا این جشن در گنجینه غنی و پربار تمام شاعران و ادیبان ایران بازتاب ویژه ای داشته باشد و همه آنان در سروده ها و نوشته های خود به توصیف آن بپردازند.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت آغاز عید نوروز به گفت وگو با «حسینعلی قبادی» استاد دانشگاه تربیت مدرس، رییس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی پرداخت.

در ادامه متن کامل این گفت وگو آمده است:
**تمدن غنی ایرانی؛ خالق جشنواره ای چون نوروز
درباره چرایی شکل گیری نوروز باید گفت که چه شرایط تمدنی لازم است تا چنین رخدادی پدید آید. نوروز به عنوان یک عید مهم و اثرگذار در دل تاریخ، پیشا تاریخی و اسطوره ای، یک معنا و پیام دارد و آن اینکه تنها تمدن های بزرگ با اندیشه های سترگ و ظرفیت‌های ویژه می توانند چنین جشنواره و فستیوالی را خلق و حفظ کنند و در ادامه آن را استمرار بخشند و همچنین از طرف دیگر نشان می دهد که ایرانیان تا چه اندازه معقول، متوازن و فرهنگ پرور بوده اند که این «روز نو» را در چنین زمان و موقعی برگزیده و زنده شدن طبیعت را با یک تجدید حیات درونی در نقش انسان ها پیوند زده اند. نوروز نماد کامل کیهان اندیشی ایرانی به شمار می رود که میان خود و کیهان پیوند برقرار می کند.

** نوروز؛ نمادی از تجدید حیات درونی
آنچه در جهان برون وجود دارد، محصولی از جهان درون ما به شمار می رود و برای پالایش، آرایش، شادابی و نشاط درونی باید که از جهان برون درس گرفت و این همان درس کیهان اندیشی است که تمدن ایرانی می گیریم و نماد، نمود و جلوه بزرگ آن در نوروز مشاهده می‌شود و این زمان از سال را که طبیعت تجدید و زنده می شود و نفس می کشد، بدین منظور برگزیده شده است و ایرانیان توانسته اند تا نقطه عطفی برای نقب زدن به درونِ انسان و احیای آن انتخاب کنند.

این لازمه یک تمدن بزرگ است که نشان می‌دهد، یک نگرش شهودی و رویکرد اشراقی در عقبه و پشتوانه این انتخاب قرار دارد. بنابراین نوروز یک رخداد نیست بلکه جلوه بزرگی از فکر، نگرش، تمدن و شهودمدار ایرانی به شمار می رود.

**بازتاب زیبای نوروز در آثار شاعران
برخی از فیلسوفان معتقدند، شاعران زودتر از دیگران، رخدادها را متوجه می شوند، چرا که شاعری محصول حس و خیال است، شاعران نیز که حس مجرب و خیال آزموده ای دارند، نسبت به چنین مناسبت های ملی حساس هستند و در سروده های خویش به آن می پردازند و به این دلیل شاعران با عوالم، جان و روح طبیعت ارتباطی نزدیک تر برقرار می کنند و به پیش‌بینی درباره نیازهای انسانی و عواطف انسانی می پردازند.

بنابراین باید شاعران را پیش قراول ان فهم فلسفه نوروز دانست که به این دلیل به رخداد اثرگذاری چون نوروز پرداخته و به آن اهتمام ورزیده‌اند. طبیعی است که یک شاعر حس و تخیل قدرتمندتری نسبت به اینگونه مسایل داشته باشد، از این رو نه تنها شاعران بلکه تمام هنرمندان در آثار خود نوروز را من عکس کرده ‌اند. زیبایی های طبیعت در بهار در جان، روح، لفظ و معنای یک اثر هنری به خوبی موج می زند و به همین دلیل شاعران نیز به عنوان گروه برجسته ای از هنرمندان، نوروز را بیشتر بازتاب داده اند.

** توجه به مناسبت هایی چون نوروز و کاهش آسیب های اجتماعی
هرچقدر فستیوال ها، جشنواره ها و آیین هایی چون نوروز و دیگر مناسبت های ملی، قوی تر و گسترده تر برگزار شود و ماندگارتر بماند، جامعه و ملت از آسیب ها و چالش های مختلف مصون تر خواهد ماند زیرا در این صورت امنیت و آسایش درونی بیشتری احساس خواهند کرد. افراد در نوروز با تقسیم عواطف خود، بنیان خانواده ها را استحکام می بخشند و سرمایه ها و ظرفیت‌های اجتماعی را ارتقا می دهند. در واقع نوروز نمودی از فرهنگ گفت وگو، تعامل و مدارا است.

احترام به دیگران به ویژه محترم شمردن مهمان از جمله رسوم پسندیده نوروز به شمار می رود. به طور قطع افراد در نوروز مهربان تر از دیگر روزها هستند. در اسلام نیز همواره بر صله رحم سفارش و بر تحکیم پیوندهای اجتماعی تاکید شده است که نوروز این مساله را به کمال می رساند و آن را نهادینه، آیین مند و مستقر می کند. بنابراین نوروز و امثال مناسبت هایی چون نوروز در کاهش آسیب های اجتماعی بسیار تاثیرگذار هستند و به تقویت بنیان های جامعه، تقسیم عواطف و ایجاد محیطی با آرامش برای انسان ها می انجامد.

پژوهشم**2059**2002**9131